Edegem investeert fors in patrimonium: toegankelijkheid en verenigingsleven voorop

Edegem investeert fors in patrimonium: toegankelijkheid en verenigingsleven voorop

Edegem zet de komende jaren een recordbedrag in voor het behoud, de renovatie en de optimalisatie van haar patrimonium. En dat zonder belastingverhoging. Na decennia van minimale investeringen is de noodzaak groot: verwarmingsinstallaties, daken en andere cruciale infrastructuur hebben dringend onderhoud en vernieuwing nodig. Dankzij een eerder hervormingsplan heeft de gemeente nu de financiële ruimte om deze broodnodige projecten aan te pakken.

Schepen van Patrimonium Lawrence Vancraeyenest (N-VA) benadrukt de visie achter deze investeringen: "We willen ons patrimonium niet alleen behouden en opwaarderen, maar het ook toegankelijk maken en een meerwaarde creëren voor de Edegemnaar. Tegelijkertijd bewaken we onze financiën, zodat we verantwoord kunnen blijven investeren zonder dat dit de belastingdruk verhoogt."

Driedelige aanpak

Het gemeentelijk patrimoniumbeleid steunt op drie pijlers:

1.        Concentratie van gemeentelijke diensten: Edegem wil zijn eigen gebouwen zo efficiënt mogelijk benutten door gemeentelijke diensten te centraliseren. Dit betekent een besparing op de onderhouds- en energiekosten en zorgt voor een vlottere dienstverlening.

2.        Samenwerking via concessies: Sommige gemeentelijke gebouwen blijven eigendom van de gemeente maar worden in concessie gegeven aan externe partners. Dit verlaagt niet alleen de kosten, maar garandeert ook een kwalitatieve invulling. "Kijk naar De Hoogmis of Hangar 27," zegt Vancraeyenest. "Dankzij de concessie-of erfpachtformule worden deze gebouwen optimaal beheerd en blijven ze een troef voor Edegem zonder dat de gemeentekas te zwaar belast wordt."

3.        Behoud van patrimonium voor publiek gebruik: Voor gebouwen die essentieel zijn voor de gemeenschap – zoals de muziekaccademie en de hangars van Fort 5 – blijft de gemeente zelf instaan voor het onderhoud en investeringen. Deze infrastructuren ondersteunen verenigingen en initiatieven die minder financiële draagkracht hebben.

"Het is altijd een evenwichtsoefening tussen het ondersteunen van ons bloeiende gemeenschapsleven, het toegankelijk maken van publieke dienstverlening en het verantwoord houden van de kosten voor de Edegemnaar," legt Vancraeyenest uit. "In sommige gevallen leidt een concessiemodel zelfs tot een betere invulling en een mooier resultaat, zoals we zien bij De Hoogmis, Huis Hellemans of ‘t Forum."

Fort 5: restauratie, toegankelijkheid en een toekomstvisie

Fort 5 is een van de grote speerpunten in het patrimoniumbeleid. De gemeente wil het iconische fort niet alleen toegankelijker maken, maar ook de broodnodige restauraties uitvoeren om het gebruik door verenigingen te garanderen.

Op korte termijn wordt geïnvesteerd in dringende herstellingen, zoals het waterdicht maken van daken en het herstellen van de centrale verwarming in gebouwen die door verenigingen gebruikt worden.

Tegelijk wordt gewerkt aan een overkoepelende visie voor het fort, die in 2025 wordt uitgewerkt. Dit plan zal bepalen hoe Fort 5 optimaal kan worden benut, rekening houdend met de grote vraag naar verenigingsruimtes, de historische erfgoedwaardes en het benuttingspotentieel. De visie zal ook afhangen van het zoneringsplan van Agentschap Natuur en Bos, dat moet bepalen welke delen van het fort intensiever gebruikt kunnen worden en welke zones beschermd moeten blijven.

Op langere termijn wordt ook gekeken naar de instandhouding of restauratie van het eigenlijke hoofdfort (hoofdfrontgebouw, capponières, binnenfort, …), waarbij de verdere investeringen worden afgestemd op de visie en mogelijkheden rond de opwaardering en het gebruik van ons erfgoed en de richtlijnen van het zoneringsplan.

Een ander doel is om het fort meer open te maken en een vaste zomer- en zelfs winterbar te geven, zodat het nog meer een sociale trekpleister wordt voor Edegem. "We willen een duidelijk kader scheppen waarin het gebruik van Fort 5 gemaximaliseerd wordt, zonder afbreuk te doen aan de natuur en erfgoedwaarde," aldus Vancraeyenest.

Restauratie Kasteel Hof ter Linden en herbestemming kerkelijk patrimonium

Ook Kasteel Hof ter Linden krijgt een grondige restauratie. Het kasteel staat momenteel in de steigers en zal tegen de zomer van 2026 volledig gerenoveerd zijn. Ondertussen wordt onderzocht welke functie het gebouw zal krijgen. De gemeente wil opnieuw een combinatie maken tussen publieke toegankelijkheid en economische verantwoording. Mogelijke invullingen zijn een B&B, zaalverhuur of een andere publiek-commerciële functie. Tegen eind 2025 moet hierover duidelijkheid zijn.

Daarnaast bekijkt de gemeente samen met de kerkelijke overheid hoe ze het kerkelijk patrimonium breder kan inzetten. De Sint-Antoniuskerk had reeds een culturele nevenfunctie, maar ook de Heilige Familiekerk en Basiliek zien we meer dan ooit als mogelijke locatie voor culturele activiteiten. Noodzakelijke renovaties dringen zich ook hier evenwel op, in het bijzonder wat de Basiliek betreft, waar aanzienlijke werken aan het dak, de buitenschil en de grot broodnodig zijn. In de Sint-Antoniuskerk staan we dan weer voor een vernieuwing van het pleisterwerk, het sanitair en de verwarming.

Een gezonde gemeente, een duurzaam patrimonium

Edegem investeert vandaag meer dan ooit in patrimonium, een noodzakelijke inhaalbeweging na jaren van minimale inspanningen. Tegelijk wordt streng toegezien op het financieel evenwicht.

"We zetten fors in op patrimonium, maar altijd met een realistische en duurzame aanpak," besluit schepen Vancraeyenest. "Een gezonde gemeente betekent een gezond patrimonium én een gezonde boekhouding."