Edegemse Sint-Antonius immaterieel erfgoed dankzij Jan Jambon

Edegemse Sint-Antoniusviering erkend als immaterieel erfgoed dankzij Jan Jambon

Van een perfectie timing gesproken: Vlaamse minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) plaatste in de verjaardagsweek van Antonius Abt de Sint-Antoniusvieringen op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Deze jaarlijkse volksfeesten ter ere van Sint Antonius, de patroonheilige van de varkens, varkenshoeders en slagers, vierden we afgelopen zondag naar jaarlijkse traditie ook in Edegem.

De Heilige Antonius Abt, beter gekend als Sint-Antonius met zijn varken, wordt steeds rond zijn naamdag, 17 januari gevierd. Die bijnaam kreeg Sint Antonius, patroonheilige van de varkens, varkenshoeders en slagers, al in de middeleeuwen. “De dag startte met een eucharistieviering in de Sint-Antoniuskerk, gevolgd door een processie door hartje Edegem. Er worden ondertussen ook etenswaren en toiletartikelen ingezameld ten voordele van de voedselbank Gastvrij Edegem. Maar dit jaar is wel erg speciaal”, vertelt een enthousiaste schepen van Erfgoed Koen Michiels (N-VA). “Edegem bestaat 850 jaar, dus 2023 wordt voor ons een echt feestjaar. Maar nu hebben we nog een extra reden tot vieren bijgekregen, want de Sint-Antoniusviering behoort voortaan tot het immaterieel erfgoed!”

Lokale gemeenschap

Om de traditie van Sint-Antonius en haar eigentijdse boodschap te versterken, werd er in overleg met enkele ondersteunende erfgoedorganisaties een groter traject gestart waarbij een netwerk ontstaan is van de Sint-Antonius-vieringen in heel Vlaanderen. “De Sint-Antoniusvieringen brengen mensen samen, over de generaties heen, en spelen een belangrijke verbindende rol binnen de lokale gemeenschappen", zegt burgemeester Koen Metsu. Zo bevestigt ook Vlaams minister-president Jan Jambon: “Het verheugt mij dat de gemeenschappen de meerwaarde van een netwerk van vieringen zien. Daarnaast zoeken zij naar hedendaagse invullingen van het religieuze aspect, wat een manier kan zijn om dit erfgoed ook bij jongeren te laten leven. Ik wens alle betrokken gemeenschappen en beoefenaars heel veel succes in hun verdere acties om dit immaterieel erfgoed te borgen.”

Moderne invulling

De Sint-Antoniusvieringen zijn volksfeesten waar honderden mensen uit diverse verenigingen aan deelnemen. In elke gemeente heeft de Sint-Antoniusviering zijn eigen unieke karakter. Zo verdwijnt bij ons de echte varkenskoppenverkoop, maar blijft de processie behouden. Het gaat om de oudste processie uit de hele Zuidrand! Daar mogen we best trots op zijn. Zulke tradities moeten we in ere houden, maar met een moderne invulling. Dat lukt Edegem dankzij haar vele verenigingen die de organisatie draaiende houden. Hun harde werk loont, want naast de mooie erkenning als Vlaams immaterieel erfgoed, lokte de viering ondanks het koude weer vele aanwezigen waaronder de jonge generatie Edegemnaars.